DĄBROWICA

To jedna z najstarszych miejscowości gminy Jastków. 20 listopada 1317 roku w Krakowie król Władysław Łokietek wystawił dokument, w którym przeniósł na prawo średzkie imiennie wyszczególnione wsie należące do Dzierżaka i Ostaszy z Bejsc.

W pierwszej połowie XV wieku wzniesiono tutaj  murowany obronny zamek.

W latach czterdziestych XV stulecia akta ziemskie lubelskie wymieniają Jana Firleja z Dąbrowicy a kolejne zapisy w mówią o coraz lepiej wykształconych i robiących kariery członkach tego zacnego rodu. W 1526 roku Mikołaj Firlej, wielki magnat, zmarł podczas bitwy z Tatrami pod Sokalem i został pochowany w kościele św. Stanisława w Lublinie (obecnie kościół Dominikanów). Jego syn Piotr założył miasto Janowiec i wybudował tam zamek a rodową siedzibę Dąbrowicę zamienił w renesansową rezydencję.

Ród Firlejów należał do politycznych elit Rzeczpospolitej. Z jego grona wywodzili się  wysocy urzędnicy państwowi, kościelni, ministrowie, wojewodowie, kasztelanowie. Kształcili się na zagranicznych uniwersytetach, mieli rozległe kontakty i byli sponsorami i mecenasami kultury i sztuki.

Wśród gości odwiedzających Dąbrowice byli Sebastian Fabian Klonowic, Jan Kochanowski ale przede wszystkim był tu król Michał Korybut Wiśniowiecki.

Niestety pod koniec XVII wieku pałac w Dąbrowicy spłonął, a na początku XVIII wieku wojska szwedzkie Karola XIII spustoszyły Dąbrowicę. Rodzina Firlejów pozbyła się ruin a kolejne próby remontów, podejmowane przez kolejnych właścicieli okazywały się zbyt wielkim wyzwanie finansowym i nigdy nie udało się przywrócić świetności pałacu.

W XIX wieku, kiedy powstała moda na romantyczne plenery – ruiny tej magnackiej siedziby przyciągały wielu artystów, podróżników, pasjonatów historii. Jednym z nich był dziadek przyszłej noblistki Marii Skłodowskiej – Józef, który był dyrektorem lubelskiego Gimnazjum Gubernalnego. W początkach maja 1855 roku grupa ponad 100 gimnazjalistów odbyła wycieczkę do Dąbrowicy.

XIX wieczna rycina – Ruiny pałacu w Dąbrowicy - Zygmunt Vogel

XIX wieczna rycina – Ruiny pałacu w Dąbrowicy – Zygmunt Vogel

Do dziś z dawnego pałacu została jedna z narożnych baszt z renesansową dekoracją oraz fragment arkadowej galerii, do której w końcu lat 70 XX wieku, dobudowany został współczesny budynek Diecezjalnego Domu Rekolekcyjnego Centrum Caritas.

Obok Ruin znajduje się Gminny Ośrodek Sportu i Rekreacji.

Przy opracowywaniu tego materiału korzystano z książek:

Leszek Zugaj „Dzieje Jastkowa i okolic”,

1. Żelazny, M. Denys, T. Buczek, S. Turski „Ziemia lubelska – przewodnik”

Z Dziejów Jastkowa i okolic, Studia i matriały „Aktywność społeczna i gospodarcza mieszkańców podlubelskich miejscowości” redakcja – Cezary Taracha