Gmina Jabłonna

Kościół pw. św. Wawrzyńca w Czerniejowie

W dniu 20 listopada 2011 roku kościół p.w. św. Wawrzyńca Diakona Męczennika przeżywał swoje 400-lecie istnienia. Minęły już bowiem cztery wieki, kiedy to biskup kijowski Krzysztof Kazimierski wydał dekret powołujący do życia kościół w Czerniejowie.

Aby lepiej zrozumieć historię tej podmiejskiej parafii należy cofnąć się do roku 1426. Wtedy to król Władysław Jagiełło, na mocy przywileju wydanym w Krasnymstawie, powierzył wieś Czerniejów lubelskiemu klasztorowi sióstr Brygidek. Klasztor roztaczał przez kolejne lata opiekę nad kaplicą w Czerniejowie, której uposażenie umożliwiało na rezydowanie kapelana. Do XVI w. wieś wchodziła w skład parafii Krężnica Jara. Na początku XVII wieku, dzięki staraniom przeoryszy klasztoru Brygidek w Lublinie Agnieszki Jastkowskiej oraz seniora kapelanów klasztornych ks. Andrzeja Bietkiewicza, w miejsce drewnianej kaplicy wzniesiona została, pod okiem lubelskiego mistrza Jana Wolfa, skromna świątynia. Kamień węgielny położono w kwietniu 1608 roku. W przeciągu czterech lat powstał jednonawowy kościół w stylu renesansu lubelskiego. Stworzyło to odpowiednie warunki dla powstania nowej parafii w Czerniejowie. Dnia 20 listopada 1611 roku biskup kijowski, Krzysztof Kazimierski, dokonał konsekracji świątyni. Pamiątką po tym historycznym wydarzeniu pozostał napis widniejący na tablicy wmurowanej w ścianę prezbiterium po lewej stronie ołtarza głównego. W tłumaczeniu napis brzmi: znakomity, wspaniały i uniżony w Chrystusie ojciec i pan Krzysztof Kazimierski, z Bożej łaski biskup kijowski ten ołtarz główny jednocześnie z kościołem poświęcił na sławę i chwałę Bogu wszechmogącemu powierzając opiece świętego Wawrzyńca Męczennika. Dnia 20 listopada roku pańskiego 1611. Rok po tym doniosłym wydarzeniu biskup krakowski, Piotr Tylicki, przy nowo powstałym kościele erygował parafię. Brygidki chcąc nieść pomoc ubogim ufundowały przy kościele szpital dla ubogich oraz wystawiły murowaną plebanię.

Z braku źródeł nie można odtworzyć pierwotnego wyglądu kościoła. Jedynie na podstawie niewielkich wzmianek w wizytacjach i inwentarzach z lat 1644-1858 można stwierdzić, iż kościół w tym czasie posiadał jednoprzęsłowe, półkoliście zakończone prezbiterium oraz krótką dwuprzęsłową nawę. Do prezbiterium, od strony północnej, przylegała zakrystia, nad nią znajdowała się empora, natomiast od południa skarbiec. W skład nowo powstałej parafii wchodziło pięć miejscowości: Czerniejów, Mętów, Głuszczyzna, Wola Krzynicka oraz Majdanek Mętowski. Jak podają źródła w roku 1827 parafia liczyła nieco ponad 1000 wiernych. Sytuacja ta uległa zmianie na początku XX wieku, kiedy to znacznie wzrosła liczba parafian. W latach 1913-1915 kościół został rozbudowany staraniem parafian i ówczesnego proboszcza ks. Władysława Klubeckiego a według planów architekta Władysława Siennickiego w stylu późnorenesansowym. Jak podają źródła wszystkie prace były wykonywane ręcznie przez mieszkańców wspólnoty a woda donoszona była z pobliskiej rzeki Czerniejówki, oddalonej od kościoła o około 200 metrów. Przedłużona została nawa o trzy przęsła w kierunku zachodnim, opracowano także nową fasadę z dwukolumnowym portykiem. Ściany wewnętrzne pokryte zostały polichromią namalowaną w latach dwudziestych XX w. W ostatnich latach podczas prac konserwatorskich przywrócono pierwotny biały kolor ścian, jedynie na łuku tęczowym rozgraniczającym część XVII w. od XX w. pozostało malowidło przedstawiające Cud nad Wisłą. W prezbiterium znajduje się późnorenesansowy ołtarz główny z początku XVII w. z cennymi obrazami św. Wawrzyńca i św. Agnieszki z tego okresu. Uwagę zwracają także dwa ołtarze boczne, w których umieszczone zostały obrazy Najświętszej Marii Panny i św. Antoniego. Zabytkowe – pochodzące z połowy XVIII w. są także ambona i przyścienna chrzcielnica. Przestrzeń świątynną zamyka chór wyposażony w 9-głosowe organy.

Po ukończeniu modernizacji kościoła przyłączono do wspólnoty parafialnej mieszkańców pobliskich Skrzynic, odłączając od parafii w Głusku. Parafia liczyła wówczas ponad 3000 wiernych – mieszkańców pięciu miejscowości: Czerniejów, Skrzynice, Głuszczyzna, Mętów i Majdan Mętowski. W roku 1987 granice parafii uległy zmianie na korzyść powstałej parafii w Ćmiłowie. Odłączony został wówczas Mętów a w 1988 roku także Majdan Mętowski, który wszedł w skład nowo powstałej parafii w Wilczopolu. Zmieniło się również sąsiedztwo bowiem od 1985 roku na zachodzie graniczyła z nowo erygowaną parafią w Żabiej Woli, na północy – z parafią Ćmiłów, na południu –  z parafią Jabłonna (od 1988 r.) i na wschodzie- z parafią Wilczopole. Na przestrzeni 400 lat parafia Czerniejów przynależała do pięciu dekanatów. W okresie przynależności do diecezji krakowskiej należała do dekanatu chodelskiego. Od roku 1805, gdy województwo lubelskie i chełmskie zostało odłączone od diecezji krakowskiej oraz utworzono diecezję lubelsko-chełmską – do dekanatu Lublin, następnie do dekanatu Lublin-podmiejski, Świdnik, a od 1993 roku – do dekanatu Lublin – Południe.

Do parafii należą obecnie miejscowości: Czerniejów i Czerniejów-Kolonia, Skrzynice Pierwsze, Skrzynice Drugie i Skrzynice-Kolonia, Głuszczyzna. Liczy ok. 2580 wiernych, będących jednocześnie mieszkańcami gminy Jabłonna.

Kościół pw. św. Wawrzyńca w Czerniejowie